Ana Panić, Veselinka Kastratović Ristić
MUZEJ JUGOSLAVIJE
Publikovani su i katalogizovani muzejski predmeti i delovi zbirki koji dokumentuju život u logorima i represivne mere tokom Drugog svetskog rata iz fonda Muzeja Jugoslavije kroz katalošku obradu pet zbirki iz dva fonda i bibliografijom radova o logorima i zločinima. Sprovedeno je obimno istraživanje u Arhivu Jugoslavije, Arhivu Srbije, Arhivu Muzeju grada Beograda, Muzeju savremene umetnosti i uspostavljeni su kontakti sa umetnicima koji su još živi ili njihovim potomcima. Obrađeno je 481 kataloških jedinica iz pet zbirki Muzeja Jugoslavije: zbirka istorijsko memorijalnih predmeta, zbirka likovnih radova Muzeja revolucije, zbirka poklona – likovna umetnost, zbirka dokumenata i rukopisa i zbirka štampanog materijala. Dvojezičnim katalogom je predstavljena pored kataloških jedinica predmeta koji se čuvaju u Muzeju Jugoslavije i bibliografija u kojoj je navedeno 177 monografskih publikacija koje se čuvaju u biblioteci Muzeja. Priložen je i poseban dodatak sa osnovnim podacima o logorima koji su postojali tokom Drugog svetskog rata na pomenutom prostoru iz kojih Muzej ima predmete, a vodeći stručnjaci za temu holokausta pozvani su da napišu stručne tekstove bazirane na istraživanjima zbirki. Upravo u trenucima kada na istoku Evrope besni jedan novi strašan ratni sukob u kome ponovo ginu civili, ovaj Katalog je pacifistički proglas i jasna osuda gospodara rata u svim vremenima i na svim prostorima. Trenutne društveno političke okolnosti zahtevaju dodatna preispitivanja i promociju ovog materijala čiji je interpretativni potencijal ogroman. Naročito je važno istaći antifašističke vrednosti sadržane u ovim muzejskim eksponatima koje nameravamo da proglasimo kulturnim dobrom od velikog značaja. Na promociji knjige održane na Dan muzeja Jugoslavije govorile su Neda Knežević, direktorka Muzeja Jugoslavije, Ana Panić, viša kustoskinja Muzeja Jugoslavije i koautorka publikacije, dr Radmila Radić, naučna savetnica Instituta za noviju istoriju Srbije i recenzentkinja publikacije, Jasmina Tutunović Trifunov, viša kustoskinja Muzeja žrtava genocida i dr Olga Manojlović Pintar, viša naučna saradnica Instituta za noviju istoriju Srbije.
RECENZIJA Olga Manojlović Pintar
https://www.danas.rs/kultura/nizom-dogadjaja-muzej-jugoslavije-obelezava-dan-muzeja/
https://www.vesti.rs/Vesti/Predstavljena-publikacija-Sloboda-je-za-nas-san.html
https://plus.cobiss.net/cobiss/sr/sr/bib/79826185#full
https://muzej-jugoslavije.org/program/promocija-publikacije-sloboda-je-za-nas-san/
https://www.instagram.com/p/Cn6q5sEsT6B/?igshid=YmMyMTA2M2Y=
https://www.instagram.com/p/Clq5y9zM3h4/?igshid=YmMyMTA2M2Y%3D
https://beta.rs/scena/kultura-vesti/172866-predstavljena-publikacija-sloboda-je-za-nas-san-fotovideo
Zašto je danas važna tema koju obrađujete u publikaciji “Sloboda je za nas san” i zašto ste se za nju opredelile?
S obzirom na trenutak u kome živimo i na ratove kojima svedočimo, važno je ponovo sagledati kulturna dobra koja dokumentuju život u logorima i stradanje stanovništva tokom Drugog svetskog rata i njihov interpretativni potencijal koji je ogroman. Naš katalog je svojevrsni pacifistički proglas i sećanje na ljude koji su pružali otpor u vremenu zla. Svaka aktivnost u logoru, svaki napravljen predmet i nacrtan crtež koji su nam danas važna svedočanstva jer nam mogu poslužiti za identifikaciju zatočenika, nosili su sa sobom veliki rizik i iziskivali veliku hrabrost. Zato uvek iznova treba promovisati ovaj materijal koji je više nego aktuelan i danas kao osuda rata i afirmacija antifašističkih vrednsoti. Nadamo se da ćemo uspeti u nameri da ova kulturna dobra proglasimo za kulturna dobra od velikog značaja čime ćemo još više podići svest o njihovom značaju za kulturno nasleđe Srbije.
Da li ukratko možete da nam približite kako je izgledao vaš istraživački rad tokom pripreme ove publikacije?
Obrada predmeta se bazira pre svega na dokumentaciji koja se čuva u arhivi Muzeja Jugoslavije i koja pruža osnovne podatke o predmetu. Međutim to nije dovoljno jer često nemamo potpuni istorijat predmeta i zato je bilo neophodno istraživanje u arhivu i biblioteci. Ovo istraživanje nas je uputilo i na druge institucije od kojih je Muzej 1960-ih godina preuzeo veliki broj predmeta. Saradnja sa kolegama u muzejima koji imaju istu građu pomaže u uporednim istraživanjima sa njihovim dosadašnjim saznanjima o predmetima. Kada je u pitanju likovni fond od koristi su biografska dela o umetnicima čije radove Muzej baštini kao i kontakt sa umetnicima koji su još živi ili njihovim potomcima.
Kako vam se čini konkurencija za ovogodišnju ICOM Srbija Nagradu u kategoriji Publikacija godine?
Ponuda od deset publikacija koje su vrlo raznovrsne po temama koje obrađuju govori o velikom radu koji kolege u našim muzejima ulažu. Reprezentativne monografije koje su biografskog karaktera ili se bave istorijom institucija ostaće za buduće istraživače kao važan izvor. Dobro je što ima i publikacija koje predstavljaju zbirke jer je obrada fonda osnovna delatnost muzeja. Imamo i publikacije koje će pomoći da se unapredi muzejska usluga u odnosu na publiku. Sve ovo nam govori o jakoj konkurenciji u kategoriji publikacija.
Intervju: Srna Rančić